Σκύλοι βοηθοί: Χαρίζουν χαμόγελα και κίνητρα στα παιδιά με αναπηρία

Οι σκύλοι βοηθοί βοηθούν τα παιδιά με αναπηρίες στη θεραπεία και τους δίνουν κίνητρο και σκοπό, δίνοντας νόημα στην καθημερινή ζωή κάθε παιδιού. Ένας από τους σκύλους βοηθούς, η τρίχρονη Onersi, αναγνωρίστηκε στο Φεστιβάλ Ζωοτεχνίας στη Θεσσαλονίκη, όπου κατέλαβε την τρίτη και πέμπτη θέση στο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού για άτομα με αναπηρία.

Κάθε μέρα η Onersi κινητοποιεί και βοηθά ανθρώπους με αναπηρία μετατρέποντας το παιχνίδι σε θεραπεία. Η βοήθεια σκύλου αποτελεί μέρος της εκπαίδευσης σκύλων και είναι ειδικά αφιερωμένη σε άτομα με ειδικές ανάγκες.

Η εκπαίδευση του σκύλου θεραπείας

Η ONERCI είναι ένας σκύλος θεραπείας που εκπαιδεύεται από την ηλικία των έξι μηνών και έχει επισημανθεί για την ικανότητά της να βοηθάει, καθώς έχει τα χαρακτηριστικά ενός σκύλου βοήθειας. Ανήκει στη ράτσα λαμπραντόρ, είναι ανεκτική, κοινωνικός και εκπαιδεύσιμος, όπως δήλωσε ο εκπαιδευτής Τάσος Κρικέλης. Μας δίδαξε δασκάλα χορού, κάναμε θεατρικό χορό και ένας από τους συμμετέχοντες ήταν η Onersi, είχε τον δικό της ρόλο.

Χαρακτηριστικά σκύλου – θεραπευτή

Τα σκυλιά πρέπει να είναι ανεκτικά. Ανεξάρτητα από τη ράτσα, κάποιοι σκύλοι είναι βοηθοί και κάποιοι όχι. Επιλέγουμε κουτάβια, τα κοινωνικοποιούμε, βλέπουμε πώς λειτουργούν στην καθημερινότητα, στην εκπαίδευση, ακόμα και ένα στα δέκα”.

Η εκπαίδευση γίνεται πάντα με τη βοήθεια εργοθεραπευτή, λογοθεραπευτή, ψυχολόγου και εκπαιδευτή που βρίσκονται σε επαφή με το παιδί και τον σκύλο. Η εκπαίδευση μπορεί να διαρκέσει έως και εννέα μήνες. Ο σκύλος προετοιμάζεται για τη διαχείριση του άγχους και την περιποίηση πριν από το μάθημα, ενώ αν ο σκύλος είναι απρόθυμος, θα πρέπει να συμμετέχουν και άλλοι άνθρωποι στο μάθημα.

«Εμείς συνεργαζόμαστε με ένα κέντρο εργοθεραπείας στα Τρίκαλα και ένα ΚΔΑΠ και έχουμε τρεις ολοκληρωμένους σκύλους. Για να ενταχθεί ένα σκυλί πρέπει να έχει ισορροπία στο μυαλό, να είναι υγιές, μυοσκελετικά δηλαδή, να έχει ισορροπία στη βάδιση. Ξεκινάμε από την βασική υπακοή με τις 10 εντολές: να έρχεται, να κάθεται, να μένει σε ένα σημείο και έπειτα στους 15 μήνες κρίνεις για το αν είναι εντάξει ο σκύλος-βοηθός», εξηγεί ο κ. Κρικέλης και προσθέτει:

«Ανάλογα με τον άνθρωπο βάζεις μέσα και την εντολή. Για παράδειγμα του λες να πάρει τον οδηγό (λουρί) και να τον δώσει στον Χρήστο. Μέσω του σκύλου του δίνεις το κίνητρο να περπατήσει, με την συνοδεία μου πάντα».

Η βοήθεια και το κίνητρο που προσφέρει ο σκύλος-οδηγός

Καθημερινά, παιδιά με αναπτυξιακές αναπηρίες συμμετέχουν σε θεραπευτικά προγράμματα προσαρμοσμένα στις ατομικές τους ανάγκες. Τα παιδιά με κινητικές διαταραχές, διαταραχές λόγου και ομιλίας και αυτισμό δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν και να αλληλεπιδράσουν μεταξύ τους και ο σκύλος λειτουργεί ως “καθρέφτης” για το παιδί, μιμούμενος τη φωνή και τις κινήσεις του.

“Ορισμένα παιδιά δυσκολεύονται να πουν ‘φέρε’. Έτσι, έχουμε μια μπάλα και το κάνουμε τρεις ή τέσσερις φορές. Το παιδί θέλει να το κάνει, αλλά χρειάζεται προσπάθεια. Όταν το επαναλαμβάνουν, τελικά λένε τη λέξη. Συνδυάζουν το παιχνίδι με τη λέξη ‘φέρε’. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για ορισμένα παιδιά, όπως αυτά με αυτισμό- μπορεί να χρειαστούν εννέα ή δέκα μήνες προσπάθειας”, λέει.

Όπως επισημαίνει, “για τα παιδιά με τετραπληγία, η ύπαρξη ενός διευκολυντή είναι πολύ σημαντική. Ένα παιδί σε αναπηρικό καροτσάκι με σπαστικότητα στα χέρια μπορεί να βάλει μια μπάλα στα πόδια του και θα προσπαθήσει να την πιάσει και να την πετάξει τρεις ή τέσσερις φορές”.

Με αυτού του είδους τη δραστηριότητα, το παιδί παρακινείται και η δραστηριότητα γίνεται σκόπιμη. Το παιδί θέλει να συνειδητοποιήσει αυτό που είδε και γι’ αυτό προσπαθεί να επαναλάβει την κίνηση με τα χέρια του. Η ευχαρίστηση είναι προφανής και αποτελεί ταυτόχρονα μια θεραπευτική μέθοδο.

Ο σκύλος και η θεραπεία που επιτυγχάνεται

Ο σκύλος είναι ένας συνθεραπευτής. Μικρά παιδιά με αναπτυξιακές δυσκολίες αλληλεπιδρούν με το σκύλο με τη συγκατάθεση της οικογένειας και παρουσία εκπαιδευτή, ο οποίος τα βοηθά στην αλληλεπίδραση, την επικοινωνία, την οικειότητα, τη συναισθηματική οργάνωση και τη συμπεριφορά, καθώς και τα καθησυχάζει παίζοντας με το σκύλο. Η θεραπεία αυτή επιτυγχάνεται μέσω του αγγίγματος, της περιποίησης, του μπάνιου και του ταΐσματος του σκύλου.

Η συμμετοχή του σκύλου στη θεραπεία προάγει την αλληλεπίδραση και την επικοινωνία (λεκτική και μη λεκτική). Ένας χαρούμενος, παιχνιδιάρης σκύλος λειτουργεί ως καθρέφτης για το παιδί, μιμούμενος τις κινήσεις, τη φωνή και τη γλώσσα του. Προάγουν επίσης τη λειτουργική κινητοποίηση του σώματος, καθώς το περπάτημα με ένα σκύλο από το λουρί δυναμώνει τους μύες και βοηθά στον προγραμματισμό των κινήσεων”, λέει η εργοθεραπεύτρια Μαρίγια Τζιμούλη.

Οι σκύλοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέρος της θεραπείας πρώιμης παρέμβασης (Early Intervention) με παιδιά με αναπτυξιακές διαταραχές. Η συμμετοχή σε προγράμματα όπως η βόλτα και η φροντίδα ενός σκύλου μπορεί επίσης να βοηθήσει τα παιδιά να οργανώσουν τις σκέψεις τους, να αναπτύξουν τη γλώσσα και τις απλές φωνές.

Τα παιδιά μπορεί να ρωτήσουν: “Τι θα κάνω με τον σκύλο; Πώς θα τον βάλω στο χαλάκι, θα του μεταφέρω νερό σε μπολ, θα του δώσω φαγητό;

“Η δημιουργία αυτών των συνθηκών βοηθά τα παιδιά να οργανώσουν τη σκέψη τους σε γνωστικό επίπεδο, σε επίπεδο επίλυσης προβλημάτων, σε επίπεδο σχεδιασμού έργων και σε κινητικό επίπεδο.

«Συνεισφέρει στην εγγύτητα και στην αισθητηριακή ανατροφοδότηση. Η επαφή με το σώμα, το τρίχωμα, τα υγρά και τις φωνές του σκύλου αποτελούν μεγάλο αριθμό αισθητηριακών πληροφοριών για τον εγκέφαλο και ενισχύουν τους νευρώνες που μεταφέρουν χαρά, προσοχή, κίνητρο, συναίσθημα και τελικά οργάνωση της συμπεριφοράς», τονίζει η κ. Τζιμούλη.

«Για τον μικρό Γιώργο που έχει ημιπληγία, ο σκύλος αποτελεί ένα κίνητρο για να χρησιμοποιήσει το ημιπληγικό χέρι του με «σκοπό» να τον κάνει μπάνιο, να τον χτενίσει και να τον σκουπίσει», σημειώνει.

Η πρόοδος στην Ελλάδα

Η Ελλάδα έχει πρόσφατα δείξει σημάδια προόδου, αλλά δυστυχώς μέχρι στιγμής αγνοεί τα θέματα αυτά σε σύγκριση με άλλες χώρες.

“Είμαστε μερικά χρόνια πίσω και δυστυχώς υπάρχει άγνοια, αλλά πρόσφατα έγιναν πολλές προσπάθειες και αποτελέσματα. Έχει γίνει πολύς λόγος για το πόσο ευεργετική είναι η θεραπεία. Σε άλλες χώρες, οι σκύλοι βρίσκονται σε γηροκομεία, σχολεία και φυλακές ως επισκέπτες. Η επαφή και το χάιδεμα μπορεί να βοηθήσει πολύ”, κατέληξε ο κ. Κρικέλης.

Όλες οι Ειδήσεις