Προσοχή στους αχινούς: Ο δηλητηριώδης αχινός που εμφανίστηκε και στις ελληνικές θάλασσες

Ο αχινός Diadema Setosum προέρχεται από τον Ινδικό Ωκεανό και να κολυμπάει τα τελευταία χρόνια στο Αιγαίο Πέλαγος. Η διαφορά του όμως με τον κοινό αχινό είναι ότι έχει δηλητήριο στα αγκάθια του.

Ο Δημήτρης Καμπανός, υπεύθυνος της οικολογικής μη κερδοσκοπικής οργάνωσης DIVE IN ACTION ανέφερε μεταξύ άλλων ότι “το είδος αυτό, στα χρόνια που βρίσκεται στις θάλασσες μας έχει δείξει, ότι όπως όλα τα ξενικά είδη, μπορεί εύκολα να κατακλύσει τις περιοχές που καλύπτει. Το αξιοσημείωτο στην περίπτωση του είναι, η υπερβολικά μεγάλη αύξηση του στους βυθούς των Κυκλάδων, αποδεικνύοντας ότι είναι ιδιαίτερα ανθεκτικός και είναι ένα από τα παλαιότερα αναγνωρισμένα είδη Diadema. Οι αριθμοί του αυξάνονται δραματικά, ενώ όταν αισθάνεται κίνδυνο κινείται πολύ γρήγορα.”

Χαρακτηριστικά του αχινού Diadema Setosum

Έχει μακριά αγκάθια που φτάνουν μέχρι και 30 πόντους
Ζει περίπου τέσσερα χρόνια
Έχει έναν ασκό
Διαθέτει πέντε λευκές κουκίδες στο μαύρο του σώμα, γύρο από τον ασκό, που είναι χρώματος μωβ και μπλε

Οι πρώτες καταγραφές στην Ελλάδα

Οι πρώτες καταγραφές του Diadema Setosum στις ελληνικές θάλασσες έγινε το 2016 όταν ο αχινός πέρασε από το Σουέζ. Η διάνοιξη του Σουέζ έφερε γενικότερα αρκετά ξενικά είδη και ειδικότερα έχουν περάσει από τότε εκατοντάδες είδη στην Μεσόγειο.

Ο Diadema Setosum έχει κατακλύσει τις θάλασσες της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια. Συγκεκριμένα έχει εντοπιστεί και καταγραφεί σε 12 νησιά της Ελλάδος:

Κάλυμνο
Φολέγανδρο
Κίμωλο
Σέριφο
Σίκινο
Σαντορίνη
Ηρακλειά
Σχοινούσσα
Δονουσα
Κουφονήσι
Νάξο
Αμοργό

Ενώ αναφέρεται από την οργάνωση DIVE IN ACTION εμφάνιση και σε Πελοπόννησο, Ρόδο, Μυτιλήνη, Χίο και την νότιο Κρήτη.

Αυξήθηκε απότομα ο πληθυσμός του μέσα σε λίγα χρόνια

Μεγάλη αυξητική τάση παρατηρήθηκε από πέρσι μέχρι φέτος στον αχινό Diadema Setosum και συγκεκριμένα έχουμε τετραπλασιασμό στη χώρα. Εμφανίστηκε πριν από 13 χρόνια στο Αιγαίο Πέλαγος. Ο αχινός αυτός μετακινείται όταν δεν βρίσκει τροφή, πολύ πιο γρήγορα από τον κοινό. Το 2016 γίνεται η πρώτη καταγραφή στην Ελλάδα όπου επιβεβαίωσαν οι επιστήμονες ότι πρόκειται για τον ξενικό αχινό diadema setosum.

Προσοχή στους κολυμβητές

Ο Δημήτρης Καμπανός επισήμανε επίσης την προσπάθεια που κάνει η οργάνωση να ενημερώσει τους πολίτες. “Προσπαθούμε να ενημερώσουμε τον κόσμο που κολυμπάει σε βραχώδεις περιοχές. Έχει μικρό σώμα και δεν γίνεται εύκολα αντιληπτό στο μάτι, ενώ οι βελόνες του είναι πολύ λεπτές για να διακριθούν και μπορεί να τον ακουμπήσουν.

Το τσίμπημα του αχινού θυμίζει το τσίμπημα της μέλισσας που δεν αφήνει μέσα το κεντρί της. Αν τον πατήσει ή τον αγγίξει κάποιος πολύ έντονα τότε μπορεί να ταλαιπωρηθεί και μια εβδομάδα με το δηλητήριο του.

Διατάραξη της θαλάσσιας αλυσίδας

Ο κ. Καμπανός εξέφρασε επίσης την ανησυχία του για το φαινόμενο του τετραπλασιασμού του ξενικού αχινού”. Μας ανησυχεί η αυξητική τάση που παρουσιάζει στις ελληνικές θάλασσες. Έχουμε δώσει τα στοιχεία αυτά από τις πρώτες καταγραφές στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και το ΕΚΠΑ.

Η αύξηση ενός είδους με αυτούς τους ρυθμούς θα δημιουργήσει ανισορροπία, θα διαταράξει την θαλάσσια αλυσίδα.

Παράδειγμα βασικός θηρευτής του αχινού είναι το χταπόδι. Όταν όμως υπάρχει υπεραλίευση του χταποδιού από τον άνθρωπο και σε συνδυασμό με το ότι δεν μπορεί να τραφεί με τον diadema λόγω των μεγάλων αγκαθιών του, αυτό έχει ως αποτέλεσμα με τον καιρό ο αχινός να βρίσκει έδαφος και να αυξάνεται, ενώ το χταπόδι να εξαφανίζεται.

Έχουν επίσης παρατηρηθεί diadema να επιτίθονται στους κοινούς αχινούς. Αν αποδειχθεί αυτό και συνεχιστεί, θα εξαφανιστεί ο αχινός και θα μείνει μόνο ο diadema.

Κλιματική αλλαγή και υπεραλίευση της Μεσογείου

Η κλιματική αλλαγή επιτρέπει σε αρκετά ξενικά είδη να επεκταθούν στις θάλασσες της Μεσογείου. Η επιστημονική ομάδα του Dive In Action έχει καταγράψει αύξηση στην θερμοκρασία της θάλασσας κατά 2 βαθμούς, που από ότι φαίνεται είναι αρκετή για να θεωρήσουν φιλόξενα τα ελληνικά ύδατα ξένοι οργανισμοί.

Γι’ αυτό το λόγο παράδειγμα οι αχινοί εισέρχονται από την Διώρυγα του Σουέζ στα παράλια του Ισραήλ, την Κύπρο και την νότια Τουρκία, περιοχές που οι υψηλότερες θερμοκρασίες διαρκούν.

Ο κ. Καμπανός επισήμανε τέλος την ευθύνη του ανθρώπου: “Ευθύνεται όμως περισσότερο ο άνθρωπος, πέρα από την κλιματική αλλαγή που είναι αδιαμφησβήτητα βασικός παράγοντας. Δεν είναι αρκετοί οι κρατικοί μας κανόνες για να προστατεύσουν την υποθαλάσσια αλυσίδα.