Η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα στο περιοδικό Scientific Reports, ήταν το αποτέλεσμα μιας συνεργασίας μεταξύ του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ και της βρετανικής φιλανθρωπικής οργάνωσης Medical Detection Dogs.
«Κάποιοι άνθρωποι εξέτασαν, αν μπορούν οι σκύλοι να ανιχνεύσουν πραγματικά διαφορές στην οσμή. Και το έχουν κάνει. Αλλά κανείς δεν είχε εξετάσει πραγματικά πώς αυτό επηρεάζει τα συναισθήματα του σκύλου», λέει η Δρ Zoe Parr-Cortes, κτηνίατρος και διδακτορική φοιτήτρια στην Κτηνιατρική Σχολή του Μπρίστολ, η οποία ήταν η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
Είναι γνωστό ότι οι σκύλοι μπορούν να εκπαιδευτούν για να ανιχνεύουν αλλαγές στα επίπεδα της κορτιζόλης, μιας ορμόνης που κατακλύζει τον οργανισμό σε περιόδους στρες, όπως κάνουν οι σκύλοι υπηρεσίας για τους ανθρώπους με ορισμένες παθήσεις.
Όμως οι ερευνητές αναρωτήθηκαν πώς η όσφρηση των μεταβολών της κορτιζόλης που σχετίζονται με το στρες θα μπορούσε να επηρεάσει τη συναισθηματική κατάσταση των σκύλων.
«Όντας ένα είδος με το οποίο ζούμε και συν-εξελιχθήκαμε για χιλιάδες χρόνια, είναι κάπως λογικό οι σκύλοι να μάθουν να διαβάζουν τα συναισθήματά μας, επειδή μπορεί να τους είναι χρήσιμο να γνωρίζουν αν υπάρχει κάτι απειλητικό στο περιβάλλον ή κάποιος στρεσογόνος παράγοντας που πρέπει να γνωρίζουν», εξηγεί η Parr-Cortes.
Πώς οι ερευνητές – και τα σκυλιά – έψαξαν για ενδείξεις
Για να το ανακαλύψουν, οι ερευνητές έβαλαν πρώτα ανθρώπους εθελοντές – οι οποίοι, το σημαντικό είναι ότι δεν ήταν γνωστοί στα συμμετέχοντα κουτάβια – να περάσουν από ένα τεστ στρες.
Αναγκάστηκαν να προετοιμάσουν και να εκφωνήσουν επιτόπου μια πεντάλεπτη ομιλία και – το χειρότερο – να κάνουν μια μαθηματική εργασία υψηλής πίεσης, καθώς οι ερευνητές «διατηρούσαν καθ’ όλη τη διάρκεια σοβαρές εκφράσεις για να αυξήσουν το κοινωνικό άγχος». Στη συνέχεια, ανταμείφθηκαν με το να μπορούν να βολευτούν σε μια καρέκλα και να παρακολουθήσουν ένα 20λεπτο βίντεο με σκηνές από δάση και θάλασσες.
Οι ερευνητές μέτρησαν πολλαπλούς δείκτες άγχους, συμπεριλαμβανομένων των επιπέδων κορτιζόλης, του καρδιακού ρυθμού και του αυτοαναφερόμενου άγχους, κατά τη διάρκεια και των δύο ομάδων δραστηριοτήτων. Συνέλεξαν επίσης δείγματα της αναπνοής και του ιδρώτα των ανθρώπων κολλώντας κομμάτια υφάσματος κάτω από τις μασχάλες τους.
Εν τω μεταξύ, 18 σκύλοι διαφόρων φυλών πέρασαν τις δικές τους δοκιμασίες, καθώς εκπαιδεύτηκαν προσεκτικά να αναγνωρίζουν τη θέση και το περιεχόμενο διαφόρων μπολ στο δωμάτιο μελέτης.
Ο Parr-Cortes λέει ότι η ρύθμιση αυτή βασίζεται στη διάσημη δοκιμασία κατά την οποία ένα άτομο δείχνει ένα μερικώς γεμάτο ποτήρι και του ζητείται να διακρίνει αν είναι μισογεμάτο ή μισοάδειο.
«Η αντίδρασή τους μπορεί να αλλάξει ανάλογα με τη διάθεσή τους εκείνη τη στιγμή ή ίσως την προοπτική της ζωής τους εκείνη τη στιγμή», εξηγεί.
Αρχικά τα σκυλιά εκπαιδεύτηκαν να μάθουν ότι ένα μπολ με τροφή στη μία πλευρά του δωματίου περιείχε πάντα μια ανταμοιβή τροφής, ενώ ένα μπολ στην απέναντι πλευρά ήταν πάντα άδειο. Με την πάροδο του χρόνου, τα σκυλιά πλησίαζαν γρήγορα το γεμάτο μπολ και αργά το άδειο.
Στη συνέχεια οι ερευνητές άλλαξαν το σενάριο, αφαιρώντας τα δύο μπολ και τοποθετώντας ένα τρίτο ακριβώς ανάμεσα στις δύο θέσεις, δημιουργώντας αυτό που ονομάζουν διφορούμενο σενάριο.
«Πλησιάζουν γρήγορα, αισιόδοξα ότι θα υπάρχει ανταμοιβή τροφής εκεί μέσα, ή πλησιάζουν πιο αργά, με μια πιο απαισιόδοξη προοπτική ότι μπορεί να μην υπάρχει τροφή σε αυτό το μπολ;». λέει η Parr-Cortes για τα σκυλιά.
Σε αυτό το σημείο έρχονται στο προσκήνιο τα πανιά με ιδρώτα. Οι ιδιοκτήτες των σκύλων, που ενεργούσαν ως χειριστές, άνοιγαν ένα βάζο με ένα από τα πανιά και έβαζαν τον σκύλο να το μυρίσει, προτού τοποθετηθεί μπροστά τους ένα μπολ. Οι ερευνητές έκαναν το τεστ πολλές φορές, τόσο με αγχωμένες όσο και με χαλαρές μυρωδιές και σε διαφορετικές σειρές και τα μπολ και στις τρεις τοποθεσίες.
Διαπίστωσαν ότι οι σκύλοι ήταν πιο διστακτικοί στο να πλησιάσουν το μπολ στην αμφίβολη θέση αφού μύριζαν την οσμή ενός αγχωμένου ξένου – δηλαδή ήταν πιο απαισιόδοξοι ότι θα είχε φαγητό μέσα.
Η χαλαρή μυρωδιά, αντίθετα, δεν είχε μετρήσιμη επίδραση.
«Βασικά δείχνει ότι η μυρωδιά του στρες μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο [τα σκυλιά] ανταποκρίνονται σε διφορούμενες καταστάσεις», εξηγεί η Parr-Cortes. «Μπορεί να είναι λιγότερο πιθανό να δοκιμάσουν κάτι ριψοκίνδυνο αν πιστεύουν ότι θα απογοητευτούν».
Η Molly Byrne, διδακτορική φοιτήτρια στο Boston College που μελετά τη συγκριτική νόηση – και δεν συνδέεται με τη μελέτη – εντυπωσιάζεται από τα ευρήματα, αλλά προειδοποιεί ότι υπάρχουν ακόμη πολλά που δεν γνωρίζουμε για το πώς αντιλαμβάνονται τα σκυλιά τα πράγματα και ότι κάθε είδους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των εμπειριών της ζωής τους, θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις αποφάσεις που λαμβάνουν.
Για την ίδια, η μελέτη επιβεβαιώνει ότι τα σκυλιά μπορεί να είναι λιγότερο πιθανό να πιστεύουν ότι έρχεται μια ανταμοιβή αν γνωρίζουν ότι ο άνθρωπος τους είναι σε κακή διάθεση – κάτι που είναι λογικό.
«Όταν ο ιδιοκτήτης σου σε εκπαιδεύει, πιθανώς δεν σου δίνει ίσως τόσες πολλές λιχουδιές αν είναι πραγματικά αγχωμένος», λέει η Byrne.
Τι σημαίνουν τα αποτελέσματα για τους λάτρεις των σκύλων
Γνωρίζαμε ήδη ότι η θετική εκπαίδευση, με πολλές ανταμοιβές, είναι καλό πράγμα για τις σχέσεις ιδιοκτήτη-σκύλου, λέει η Parr-Cortes. Αλλά αυτή η μελέτη δείχνει ότι ισχύει και το αντίστροφο: Το να προσεγγίζουμε τη διαδικασία ενώ είμαστε αγχωμένοι μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στο πώς αισθάνεται και μαθαίνει ένας σκύλος.
«Είναι σημαντικό να τονιστεί πόσο καλά συντονισμένοι είναι οι σκύλοι στο να αντιλαμβάνονται τη διάθεση», προσθέτει η ίδια. «Έτσι, διατηρώντας τη σχέση σας με τον σκύλο σας … βασισμένη στη θετική ενίσχυση και την ευχάριστη, διασκεδαστική ενασχόληση είναι ο καλύτερος τρόπος για να έχετε μια καλή σχέση και έναν ευτυχισμένο σκύλο».
Η Byrne επισημαίνει ότι η απογοήτευση κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης μπορεί να αποτελέσει πηγή άγχους, προσθέτοντας ότι «πολλές φορές το πρόβλημα είναι πρόβλημα μόνο επειδή το άτομο είναι αναστατωμένο».
Το γεγονός ότι η μελέτη βασίζεται σε εθελοντές που δεν είναι γνωστοί στα σκυλιά -κάτι που σύμφωνα με την Parr-Cortes δείχνει ότι η αντίδραση των σκύλων είναι καθολική και όχι μαθημένη- έχει διδάγματα ακόμη και για ανθρώπους που δεν εκπαιδεύουν ενεργά ή δεν αναλαμβάνουν γονείς σκύλων.
Ο Byrne λέει ότι είναι καλή ιδέα να έχουμε κατά νου ότι οι καταστάσεις που είναι στρεσογόνες για τους ανθρώπους είναι πιθανώς στρεσογόνες και για τους σκύλους. Αν εσείς αγχώνεστε στο πλήθος, για παράδειγμα, πολύ πιθανόν να αγχώνονται και εκείνα.
«Αν είστε αγχωμένοι, είναι πιθανότερο να είστε πιο σφιγμένοι και όχι τόσο υπομονετικοί», προσθέτει. «[Και αυτό] μπορεί κυριολεκτικά να τους κάνει να έχουν διαφορετικές συμπεριφορές. Νομίζω ότι αυτό είναι πολύ, πολύ σημαντικό να το γνωρίζουμε».
Όλοι οι σκύλοι έχουν τη δυνατότητα να επηρεαστούν από το στρες, λέει η Parr-Cortes, ακόμη και αν δεν το δείχνουν όλοι. Δείχνει τον δικό της σκύλο, ένα ήρεμο, συνταξιούχο κυνηγόσκυλο αγώνων με το όνομα Darwin.
«Απλώς γνωρίζω ότι, παρόλο που δείχνει αρκετά χαλαρός και χαλαρός, πιθανόν να συμβαίνουν πράγματα στο μυαλό του που εξακολουθούν να επηρεάζονται από το άγχος μου και άλλα πράγματα που συμβαίνουν», λέει.
Οι άνθρωποι, οι οποίοι τείνουν να βασίζονται περισσότερο στην όραση για να κατανοήσουν το περιβάλλον τους, μπορεί κάλλιστα να ξεχνούν ότι η πιο κυρίαρχη αίσθηση των σκύλων είναι στην πραγματικότητα η όσφρηση, η οποία τους δίνει μια πολύ διαφορετική προοπτική για τον κόσμο γύρω τους, προσθέτει η Parr-Cortes.
Αν και μπορεί να είναι ευκολότερο να το λες παρά να το κάνεις, λέει ότι αυτός είναι ένας μόνο από τους πολλούς λόγους για να αποβάλλεις το άγχος σου – γύρω από τα σκυλιά και γενικά.
Όλες οι Ειδήσεις
- Γιατί η γάτα σας αγνοεί όταν γυρνάτε σπίτι και τι θέλει να σας πει
- Διαμαρτυρία ακτιβιστών για τα δικαιώματα των ζώων στο κέντρο της Αθήνας: Ζητούν να τελειώσει η εκμετάλλευση
- Η φωτογραφία που άλλαξε ζωές: Η Μάρθα, η σκυλίτσα που φωτογραφήθηκε με τον Στέφανο Κασσελάκη, υιοθετήθηκε
- Ο μικρός κούκλος ψάχνει το παντοτινό του σπίτι!
